Pleidooi voor andere (betere, efficiëntere, slimmere) huidkankerzorg

Juli 2021 stuurde Paul Blokhuis, de toenmalige demissionaire staatsecretaris van VWS een brief naar de Tweede Kamer, met daarin ook een reactie op het onderdeel van het Nationaal Actieplan Huidkanker dat gaat over passende zorg.

De staatssecretaris onderschrijft het belang dat huidkankerzorg passend is voor de patiënt, net zoals dat geldt voor andere onderdelen van de curatieve zorg. “Dat vraagt om (wetenschappelijke) kennis over de juiste zorg die toegepast wordt in samenspraak met de patiënt. Dat betekent enerzijds dat zorg die verleend wordt bewezen effectief moet zijn en anderzijds dat deze moet passen bij de specifieke wensen van de patiënt.”

De staatssecretaris verwijst naar verschillende programma’s waarin vragen over de meerwaarde van verschillende interventies worden onderzocht en wordt gewerkt aan de implementatie van deze kennis.

Dergelijke programma’s zijn de afgelopen jaren ook op het gebied van huidkankerzorg benut voor kennisontwikkeling op basis van lokale of regionale initiatieven. De Stuurgroep constateert, niet als enige, dat het helaas vaak daarna stokt bij de benodigde randvoorwaarden om zo opgedane kennis ook landelijk te implementeren. Het ‘systeem’ (o.a. bekostiging, wet- en regelgeving, standaarden, ICT) werkt niet altijd mee om te kunnen komen van succesvolle innovatie-pilots tot alom “merkbare impact in de spreekkamer en het leven van mensen”, in dit geval mensen met huidkanker.

Een voorbeeld van een inspanning om – in het kader van het Citrienfonds programma Doen of laten? – te komen van een eerst in pilot vorm ontwikkelde best practice tot landelijke implementatie is het project ‘gepersonaliseerde patiëntenbrief na de behandeling van laag-risico basaalcelcarcinoom’. Voorafgaand onderzoek toont aan dat het implementeren van de brief de patienttevredenheid verhoogt en het aantal onnodige vervolgconsulten verlaagt.

Mogelijk past een soortgelijke aanpak ook bij de nog lopende onderzoeksvraag, die hoog staat op de ‘Kennisagenda dermatologie 2019’, naar het nut van de behandeling van patienten met actinische keratosen ter preventie van plaveiselcelcarcinoom. Een subsidieaanvraag hiervoor werd echter door ZonMw als ‘zeer goed’ beoordeeld en toch afgewezen omdat het onderwerp slechts ‘relevant’ in plaats van ‘zeer relevant’ zou zijn.

Bij het werken aan andere huidkankerzorg, kan gepast gebruik van evidence-based toepassingen van digitale en andere technologische ondersteuning een belangrijke rol spelen. In het kader van de discussie hierover presenteerde de NVDV eind 2021 het ‘Standpunt digitale consulten Dermatologie’, met aandacht voor teledermatoscopie, het verzenden van dermatoscopische foto’s via de digitale weg. De auteurs van het standpunt bepleiten vooralsnog terughoudendheid met teledermatoscopie bij gepigmenteerde laesies.

In de nabije toekomst zal de teledermatoscopie zich naar verwachting verder ontwikkelen. Zo zijn er inmiddels al digitale dermatoscopen (o.a. MoleScope) waarbij de gemaakte afbeeldingen binnen een platform (zoals DermEngine) middels kunstmatige intelligentie worden beoordeeld. Zo lijken deze algoritmes inmiddels de diagnostische accuratesse van de dermatologen te evenaren of zelfs passeren. Dit algoritme kan zelfs door de patiënt zelf gebruikt worden via een digitale applicatie, of het kan de huisarts ondersteunen m.b.v. een teledermatoscopisch algoritme op een slimme dermatoscoop. De NVDV volgt de ontwikkelingen op de voet en zal wanneer nodig dit standpunt herzien.

Ook het Advies ‘Screening op huidkanker‘ (Gezondheidsraad, juli 2022) signaleert ontwikkelingen op het terrein van artificial intelligence, zoals apps voor verdachte huidafwijkingen. “Deze vergen echter meer ontwikkeling en onderzoek voor ze daadwerkelijk betekenis kunnen hebben in de vroege opsporing van huidkanker.”

De Stuurgroep Huidkankerzorg Nederland roept VWS en andere betrokkenen zoals ZonMw op om uitvoering van dergelijk onderzoek dan ook (financieel) te faciliteren.